Ο Αγιος Παίσιος

ΙΕΡΟΝ ΗΣΥΧΑΣΤΗΡΙΟΝ ΣΟΥΡΩΤΗΣ

Πρόλογος Καθηγουμένης Φιλοθέης Μοναχῆς, Ἱεροῦ Ἡσυχαστηρίου
«Εὐαγγελιστοῦ Ἰωάννου τοῦ Θεολόγου»
Μὲ τὴν βοήθεια τοῦ Θεοῦ, καὶ ὕστερα ἀπὸ ἐργασία πολλῶν χρόνων, ἡ Ἀδελφότητά μας, προβαίνει στὴν ἔκδοση τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου Παϊσίου τοῦ Ἁγιορείτου ἀπὸ ἱερὴ ὑποχρέωση πρὸς τὸν Ἅγιο, ὁ ὁποῖος ἐπὶ εἴκοσι ὀκτὼ ἔτη τὴν καθοδηγοῦσε καὶ ποικιλοτρόπως τὴν εὐεργέτησε.
Εἴχαμε τὴν μεγάλη εὐκαιρία νὰ γνωρίσουμε καὶ ἐμεῖς «ἐν τινι μέτρῳ» τὴν ὑπέρμετρη ἀγάπη τοῦ Ὁσίου γιὰ τὸν Θεό, τὴν μοναχική του ἀκρίβεια, τὴν τέλεια αὐταπάρνησή του, τὴν δύναμη τῆς φλογερῆς προσευχῆς του. Ζήσαμε ἀπὸ κοντὰ τὴν ἁγία του ἁπλότητα καὶ τὴν βαθειὰ ταπείνωσή του, τὴν θεοφώτιστη διάκρισή του, τὴν ἀρχοντική του ἀγάπη γιὰ κάθε ἄνθρωπο, ἀλλὰ καὶ τὴν μετὰ σπουδῆς ἀπόκρυψη τῆς ἀρετῆς του.
Θεωρήσαμε λοιπὸν χρέος μας νὰ ἀξιοποιήσουμε ὅσα στοιχεῖα διαθέταμε καὶ νὰ…
προσπαθήσουμε νὰ συνθέσουμε – τὸ κατὰ δύναμιν – τὴν βιογραφία τοῦ Ὁσίου Γέροντα. Τὰ στοιχεῖα ποὺ συγκροτοῦν αὐτὸ τὸ συναξάρι προέρχονται κυρίως ἀπὸ τὴν ἀναστροφή μας μὲ τὸν Ὅσιο, ἀπὸ τὶς σημειώσεις ποὺ κρατούσαμε κατὰ τὶς συνάξεις τῆς Ἀδελφότητος καὶ τὶς κατ’ ἰδίαν συζητήσεις μαζί του, ἀπὸ τὶς ἐπιστολές του πρὸς ὅλη τὴν Ἀδελφότητα ἀλλὰ καὶ πρὸς κάθε Ἀδελφή, ἀπὸ τὶς πολυάριθμες μαρτυρίες – γραπτὲς καὶ προφορικὲς – τὶς ὁποῖες μᾶς ἐμπιστεύθηκαν κληρικοί, μοναχοὶ καὶ λαϊκοὶ ποὺ εἶχαν γνωρίσει τὸν Γέροντα, καθὼς καὶ ἀπὸ τὶς πληροφορίες ποὺ προέκυψαν ἀπὸ τὴν ἐπιτόπια ἔρευνα ποὺ κάναμε σὲ κάποια ἀπὸ τὰ μέρη, ὅπου ἔζησε καὶ ἀγωνίσθηκε ὁ Ὅσιος. Ὅλο αὐτὸ τὸ ὑλικὸ – ποὺ ἔφθασε σὲ χιλιάδες σελίδες – ἦταν ἀδύνατον νὰ περιληφθῆ αὐτούσιο στὴν βιογραφία τοῦ Ἁγίου, ἡ ὁποία δὲν θὰ θέλαμε νὰ ἔχη καὶ μεγάλη ἔκταση. Γι΄ αὐτὸ χρειάσθηκε νὰ γίνη αὐστηρὴ ἐπιλογὴ καὶ ταξινόμηση τοῦ ὑλικοῦ, μὲ βάση τὶς χρονικὲς περιόδους τῆς ζωῆς τοῦ Ὁσίου καὶ τοὺς τόπους ὅπου κάθε φορᾶ ὁδηγοῦσε ὁ Θεὸς τὰ βήματά του. Ἔτσι, ὅσον ἀφορᾶ τὶς μαρτυρίες τῶν ἀνθρώπων ποὺ γνώρισαν τὸν Γέροντα καὶ εὐεργετήθηκαν ἀπὸ αὐτόν, ἑπόμενο ἦταν ἐκεῖνες ποὺ τελικὰ δὲν συμπεριλήφθηκαν στὸ συναξάρι νὰ εἶναι πολὺ περισσότερες ἀπὸ αὐτὲς ποὺ χρησιμοποιήθηκαν. Αὐτό, φυσικά, δὲν ἔγινε, ἐπειδὴ κάποιες δὲν θεωρήθηκαν σημαντικὲς – ἀφοῦ κάθε ἐπικοινωνία μὲ τὸν Ἅγιο ἦταν σημαντικὴ -, ἀλλὰ ἐπειδὴ ὑπῆρχαν πολλὲς παραπλήσιες.

Φυσικά, ὅσα στοιχεῖα καὶ ἂν συγκεντρώναμε γιὰ τὴν ζωὴ τοῦ Ἁγίου, θὰ ἦταν στὴν πραγματικότητα ἐλάχιστα, διότι τὸν πνευματικὸ θησαυρὸ του τὸν εἶχε καλὰ ἀσφαλισμένο στὸ θησαυροφυλάκιο τοῦ Θεοῦ. Ἡ ζωὴ τῶν Ἁγίων «κέκρυπται σὺν τῷ Χριστῷ ἐν τῷ Θεῷ» (Κολ. 3, 3). Ἔτσι καὶ ἡ ἐσωτερικὴ πνευματικὴ ἐργασία τοῦ ὄντως χριστοφόρου Ὁσίου Παϊσίου παρέμεινε μυστική, γνωστὴ μόνο στὸν Θεό. Ἀφοῦ λοιπὸν ἀγνοοῦμε τὴν λεπτὴ καὶ βαθειὰ ἐσωτερική του ἐργασία, χρειάζεται νὰ προσέξουμε μὴ τυχὸν παρερμηνεύσουμε κάποια ἐξωτερικὴ ἐκδήλωση καὶ συμπεριφορά του ἢ προσπαθήσουμε νὰ τὴν μιμηθοῦμε ἀδιάκριτα, διότι ἔτσι καὶ τὸν Ὅσιο μπορεῖ νὰ ἀδικήσουμε καὶ τὸν ἑαυτό μας διπλὰ νὰ βλάψουμε.

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ἀπὸ μικρὸ παιδὶ εἶχε στόχο τὸν Οὐρανό· σ΄ αὐτὸν τὸν στόχο ἦταν στραμμένος μὲ θαυμαστὴ ἀκρίβεια σὲ ὅλη του τὴν ζωή του. Ἔχοντας μοναδικό του μέλημα τὴν ὑπακοὴ στὶς ἐντολὲς τοῦ Θεοῦ καὶ στὸ ἅγιο θέλημά Του, ἔγινε «ὄργανον θεῖον, ὄργανον λογικόν, ὄργανον καλῷ τεχνίτῃ τῷ Πνεύματι ἁρμοζόμενον καὶ κρουόμενον» (Ἁγίου Γρηγορίου τοῦ Θεολόγου, Λόγος 12, 1). Ἀνέλαβε ἀγῶνες ποὺ ξεπερνοῦν τὰ ἀνθρώπινα μέτρα, ἔχυσε ἱδρῶτες καὶ δάκρυα, ἔκανε «πνευματικὰ πειράματα στὸν ἑαυτό του, σὰν καλὸς βοτανολόγος», «πικράθηκε ὁ ἴδιος μὲ τὶς δοκιμὲς ποὺ ἔκανε», καὶ ἄφησε τὶς «πνευματικές του συνταγές», μὲ τὶς ὁποῖες μπορεῖ κάποιος νὰ βρῆ τὴν πνευματική του ὑγεία. Οἱ πνευματικὲς ὑποθῆκες ποὺ μᾶς ἄφησε εἶναι: μετάνοια καὶ ἐξομολόγηση, ἀγάπη καὶ ταπείνωση, προσευχὴ καὶ ὑπομονή, καλοὶ λογισμοὶ καὶ πνεῦμα θυσίας.

Στὸν βίο του δὲν συμπεριλάβαμε θαύματα, ἀπὸ τὰ ὁποία πολλὰ ποὺ συνεχίζει νὰ κάνη καὶ μετὰ τὴν κοίμησή του, ἔχοντας ὑπ΄ ὄψιν μας καὶ αὐτὸ ποὺ ὁ ἴδιος εἶχε γράψει στὸν Βίο τοῦ Ἁγίου Ἀρσενίου: «Ἡ Χάρις τοῦ Θεοῦ δὲν εἶναι στέρνα ποὺ τελειώνει τὸ νερό της καὶ μετὰ στερεύει, ἀλλὰ ἀνεξάντλητη πηγή. Εἶναι φυσικὸ νὰ βοηθάη περισσότερο τώρα, ἀπ΄ ὅτι βοηθοῦσε, ὅταν ζοῦσε στὴν γῆ, διότι τώρα πιὰ βρίσκεται κοντὰ στὸν Οὐράνιο Πατέρα καὶ σὰν παιδί Του, μὲ παρρησία ποὺ εἶχε ἀποκτήσει ἀπὸ πρίν, μπορεῖ νὰ παίρνη ἄφθονη χάρη καὶ νὰ καταφθάνη ἀμέσως στοὺς πονεμένους ἀνθρώπους, γιὰ νὰ τοὺς βοηθάη δίνοντας τὴν ἀνάλογη θεραπεία» (σελ. 116-117). Ἀλλὰ καὶ ὅταν κάποες φορὲς μᾶς εἶχε ζητηθῆ νὰ δημοσιεύσουμε θαύματα ποὺ ὁ Ἅγιος Ἀρσένιος ἔκανε μετὰ τὴν κοίμησή του, ὁ Ὅσιος Γέροντας μᾶς εἶχε πεῖ ὅτι τὰ θαύματα αὐτὰ καλύτερα εἶναι νὰ τὰ διηγοῦνται οἱ ἴδιοι οἱ εὐεργετημένοι πρὸς δόξαν Θεοῦ.

Ὁ Ὅσιος Παΐσιος ὁ Ἁγιορείτης, καὶ συμπολίτης πλέον τῶν Ἀγγέλων, εἶναι κοινὸς εὐεργέτης ὅλων τῶν ἀνθρώπων. Καὶ ἡ Μεγάλη τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησία τῆς Κωνσταντινουπόλεως, παρακινουμένη κυρίως ἀπὸ τὴν γενικὴν ἐκκλησιαστικὴν συνείδησιν περὶ τῆς ἁγιότητος τοῦ ἐκλεκτοῦ τούτου ἀνθρώπου τοῦ Θεοῦ», τὸν συγκαταρίθμησε στὶς 13 Ἰανουαρίου 2015 – εἴκοσι χρόνια ὕστερα ἀπὸ τὴν ἱερὴ κοίμησή του – στοὺς τιμωμένους Ἁγίους τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Ὁ Ἅγιος Παΐσιος ἂς δώση τὴν εὐλογία του ἄφθονη καὶ σὲ ὅλους ἐκείνους ποὺ μᾶς βοήθησαν μὲ διάφορους τρόπους στὸ δύσκολο ἔργο τῆς σύνθεσης τοῦ Βίου του καὶ τοὺς ὁποίους θερμὰ εὐχαριστοῦμε. Ἰδιαίτερες εὐχαριστίες ὀφείλουμε σὲ ὅσους μᾶς βοήθησαν στὴν συλλογὴ καὶ τὴν διασταύρωση τῶν στοιχείων, κάνοντας ὑπομονὴ στὴν ὑπερβάλλουσα πολλὲς φορὲς ἐπιμονή μας, καθὼς καὶ σὲ ἐκείνους ποὺ κοπίασαν μαζί μας σὲ κάποιες ἐπιτόπιες ἔρευνες. Εὐχαριστοῦμε ἐπίσης καὶ ὅσους διάβασαν τὸ κείμενο καὶ βοήθησαν μὲ τὶς παρστηρήσεις καὶ τὶς προτάσεις τους στὴν βελτίωσή του. Ἡ συνεισφορὰ ὅλων ἦταν ὄντως πολύτιμη.

Ἂς εὐχηθοῦμε ἡ ἀνάγνωση τοῦ Βίου τοῦ Ἁγίου Παϊσίου νὰ ἀνάψη σὲ ὅλους μας τὸν ζῆλο γιὰ φιλότιμους πνευματικοὺς ἀγῶνες, ὥστε νὰ μὴ μοιάζουμε, ὅπως ἔλεγε ὁ Ὅσιος, μὲ ἐκείνους ποὺ ἁπλῶς παρακολουθοῦν τοὺς ἀγωνιζόμενους ἀθλητές, ἀλλὰ νὰ βάλουμε ἀρχὴ μετανοίας καὶ «καλοῦ ἀγῶνος» ἔχοντας μπροστά μας καὶ τὸ παράδειγμα ἑνὸς Ἁγίου, ὁ ὁποῖος, πρὶν ἀπὸ λίγα μόλις χρόνια, ἀγωνιζόταν δίπλα μας – πολὺ κοντά μας -, καὶ τώρα εἶναι πάλι μαζί μας καὶ μᾶς βοηθάει μεσιτεύοντας στὸν ἀγωνοθέτη Θεό, στὸν Ὁποῖο πρέπει πάσα δόξα, τιμὴ καὶ προσκύνησις εἰς τοὺς αἰώνας τῶν αἰώνων. Ἀμήν.