Είναι γνωστό ότι “το μαρτύριο του αίματος” που υπέστησαν τα πιστά μέλη της πρώτης Εκκλησίας κατά την περίοδο των διωγμών, το διαδέχθηκε το εξίσου επώδυνο, αλλά και βαρυσήμαντο “μαρτύριο της συνειδήσεως”. Ο ισόβιος δηλαδή και συνεχής αγώνας κάθε χριστιανού να επιτύχει στον κόσμο αυτό με τη χάρη του Θεού την εν Χριστώ ελευθερία από τον τυραννικό κλοιό της αμαρτίας και τον εξαγιασμό του.

Στη μεταβατική αυτή περίοδο, προς το τέλος των διωγμών και στα πρώτα ειρηνικά χρόνια του Χριστιανισμού (τέλη 3ου-αρχές 4ου αι.), κάποιες ψυχές, που σε σύντομο χρονικό διάστημα πολλαπλασιάστηκαν, “θεϊκώ έρωτι πτερούμενοι” τόλμησαν, “ως ουδέν λογισάμενοι” τα τερπνά του κόσμου, “να εξέλθουν” στην απαράκλητη έρημο, για να υπομείνουν εκεί απερίσπαστοι από βιοτικές μέριμνες τα παθήματα του Υιού του Θεού, συσταυρούμενοι και συνανιστάμενοι μ’ Αυτόν στον ισόβιο αγώνα κατά της αμαρτίας. Έτσι “επολίσθη” η έρημος.

Στην εισαγωγή του Α’ τόμου της σειράς μπορεί ο αναγνώστης να κατατοπισθεί πάνω σε ενδιαφέρουσες πτυχές του όλου θέματος. Να γνωρίσει δηλαδή ποιοι ήσαν οι πρωτοπόροι ερημίτες Γέροντες, ποιες μορφές παρουσίασε ο μοναχισμός στην πρώτη του εμφάνιση, ποιος ο χαρακτήρας και η σημασία των Αποφθεγμάτων των αγίων Γερόντων, αλλά ακόμη και τον οικοδομητικό τρόπο προσέγγισης του αναγνώστη σ’ αυτά, ώστε να ανασύρει τον σωτήριο θησαυρό που κρύβουν και να εντρυφήσει σ’ αυτόν.

Στον τόμο αυτόν περιοριζόμαστε σε μια σύντομη κατατόπιση πάνω στο αντικείμενο του βιβλίου.

Δύο παραλλαγές Αποφθεγμάτων υπάρχουν· η αλφαβητική και η θεματική ή συστηματική. Στην πρώτη παρατίθενται σε αλφαβητική σειρά τα ονόματα των Πατέρων με τα Αποφθέγματά τους, αρχίζοντας από τον Μ. Αντώνιο μέχρι τον αββά Ωρ*.

Στη θεματική ή συστηματική παραλλαγή το υλικό κατατάσσεται σε 21 κεφάλαια, που το καθένα αναφέρεται σε ένα κύριο θέμα της εν Χριστώ ζωής. Αυτή η θεματική παραλλαγή, η οποία μέχρι των ημερών μας παρά τη μεγάλη σπουδαιότητά της παρέμενε ανέκδοτη**, αποτελεί το περιεχόμενο των τόμων του Μεγάλου Γεροντικού με μετάφραση στη νεοελληνική  και τα σχετικά σχόλια. Ο τίτλος αυτός προτιμήθηκε, επειδή η θεματική πραλλαγή περιλαμβάνει όλα τα Αποφθέγματα των Πατέρων της ερήμου.

Η έκδοσή μας βασίστηκε κυρίως στου εξής τρεις κώδικες: Coislin 108 (11ου αι.), Coislin 127 (12ου αι.) και Σιναϊτικός 454 (18ου αι.).

Ακολουθούμε τη διαίρεση των Αποφθεγμάτων σε 21 κεφάλαια, όπως είναι στους προαναφερθέντες βυζαντινούς χειρόγραφους κώδικες.

Μία αξιόλογη, αξιοπρόσεκτη και αξιέπαινη έκδοση των ανέκδοτων 24 αλφαβητικών κεφαλαίων του μεγάλου νηπτικού πατρός της Εκκλησίας μας αγίου Συμεών του Νέου Θεολόγου, που αξίζει να μελετηθούν απ’ όλους τους Ορθοδόξους προς γνώση, φωτισμό και αγιασμό. Η εισαγωγή, η απόδοση στη νεοελληνική γλώσσα του κειμένου και οι πίνακες είναι από τους φιλόσιους και φιλόπονους Σταυρονικητιανούς πατέρες. ΕΤΕΡΗ Ο Άγιος Συμεών ο Νέος Θεολόγος, ένας από τους μεγαλύτερους Πατέρες της Εκκλησίας μας, γεννήθηκε το 949 στη Παφλαγονία της Μικράς Ασίας. Στις πνευματικές του αναζητήσεις βρήκε οδηγό το μοναχό της Μονής Στουδίου, Συμεών τον Ευλαβή. Αξιώθηκε να αποκτήσει την πρώτη του μυστική εμπειρία του θείου φωτός, ενώ ήταν ακόμη λαϊκός.! Εκάρη μοναχός, χειροτονήθηκε ιερέας και εξελέγη ηγούμενος της Μονής του Αγίου Μάμαντος. Η φήμη του ήταν μεγάλη και ξεσήκωσε το φθόνο των κληρικών του Πατριαρχείου, με αποτέλεσμα να εξορισθεί στη Προποντίδα, όπου και πέθανε το 1022. Στις 361 σελίδες του βιβλίου, δημοσιεύονται για πρώτη φορά οι μέχρι σήμερα, ανέκδοτοι θεολογικοί του λόγοι. Τα «Αλφαβητικά Κεφάλαια» του νηπτικού Συμεών, αποτελούν ωφέλιμη διδασκαλία και πνευματική τροφή τόσο για μοναχούς όσο και για λαϊκούς. Για το λόγο αυτό η Αγιορείτικη Μονή Σταυρονικήτα εξέδωσε το βιβλίο αυτό, δίνοντας την ευκαιρία και στους νεώτερους αναγνώστες, να διαβάσουν τα πατερικά αυτά κείμενα, σε νεοελληνική απόδοση. Στο τέλος του έργου δημοσιεύονται πίνακες αγιογραφικών χωρίων και πηγών.