Το έργο αυτό είναι ‘δημιουργία εκ του μηδενός’. Προέκυψε κατόπιν παρακλήσεως ενός Αρχιερέως προς τον Άγιο, ο οποίος την περίοδο εκείνη βρισκότανε στην ερημόνησο της Σκυροπούλλας.

Είναι έργο καταπληκτικής μνήμης και ιερής καρδίας, όπως αναφέρει ο αείμνηστος π. Θεόκλητος Διονυσιάτης. Ο επίσκοπος όταν δέχθηκε το «Εγχειρίδιον» ενθουσιάσθηκε από την ανάγνωσι και του απέστειλε εγκωμιαστικους λόγους: «Με υψωμένα τα χέρια δέχθηκα και με δυνατή γλώσσα διάβασα το μελιστάλακτο Συμβουλευτικό. Εντρύφησα σ’ αυτό..δέχθηκα ωφέλεια αθάνατη..».

Πόσο περισσότερο ευγνώμονες πρέπει να είμαστε εμείς οι νεώτεροι στον Άγιο Νικόδημο για το αριστούργημα αυτό.

Στο βιβλίο εξετάζεται η ‘φυλακή’ της οράσεως, της ακοής, της οσφρήσεως, της γεύσεως, της αφής. Γίνεται λόγος για την ‘φυλακή’ της φαντασίας, την προφύλαξη του νού και της καρδιάς. Στο τέλος γινεται αναφορά για τις πνευματικές ηδονές.

Στην έρημο του Αγίου Βασιλείου στο Άγιον Όρος ο Άγιος Νικόδημος έγραψε την «Χρηστοήθεια». Πρόκειται για μια σπουδαιότατη εργασία, στην οποία κατά τον αείμνηστο Γέροντα Θεόκλητο Διονυσιάτη ‘αντανακλάται η σοφία, η αγιότης και η πολυμάθεια του ανδρός’.

Και πράγματι είναι άξιες θαυμασμού όλες οι ωραιότατες ομιλίες του, δέκα τρείς στον αριθμό, με τις οποίες προσπαθεί να επαναφέρει τους Ορθοδόξους χριστιανούς στην σκέψι των Πατέρων της Εκκλησίας, διότι η λαίλαπα του Γαλλικού Διαφωτισμού είχε επηρεάσει και τη Ορθόδοξη Ελλάδα.

Ελπίζουμε ότι ο λόγος του Αγίου είναι και σήμερα τόσο επίκαιρος όσο ποτέ, διότι μια διαφορετική Χρηστοήθεια εισήλθε στην εποχή μας στον κόσμο των Χριστιανών.

Μια ιστορία που η αγάπη για την ευαίσθητη τρίτη ηλικία συναντά «μυστικά» τον αγαπημένο μικρών και μεγάλων Άγιο Πορφύριο…